Serendypia i innowacja
Wiele odkryć związanych jest ze szczęściem i przypadkiem. Jednak sprzyjające warunki i szczęśliwa ręka to nie wszystko. To wiedza i doświadczenie niezbędne są by zmienić splot okoliczności w innowację. Wszystko to właśnie kryje się za angielskim słowem „serendipity”.
Definicja serendypii
Jak podaje Wikipedia „Serendypność lub serendypia to termin stosowany na oznaczenie sytuacji, w której przypadkowo dokonuje się szczęśliwego odkrycia, zwłaszcza wtedy, gdy szuka się czegoś zupełnie innego; szczęśliwy dar dokonywania przypadkowych odkryć.”
W związku z trudnością tłumaczenia tego słowa z języka angielskiego, w wielu krajach zaadaptowano oryginalne brzmienie: „serendipity”. Słowo to skrywa dwa pojęcia: szczęścia (w znaczeniu splotu szczęśliwych warunków) oraz daru czy też zdolności pozwalającej obrócić splot okoliczności w innowację. Warto podkreślać pochodzenie i zakres tego słowa, zdarza się bowiem spotykać jego mylne tłumaczenia, np. francuskie „fortuité” (przypadkowość), które, zawierając tylko pojęcie szczęścia, nie oddaje pełni znaczenia, tj. pomija poznawczy wymiar przekształacania splotu okoliczności w innowację.
Rodzaje serendypii
Można wyróżnić trzy rodzaje serendypii:
- odkrycie, którego nie poszukiwaliśmy (np. Velcro, tkanina typu rzep),
- odkrycie, którego chcieliśmy dokonać, ale na którego rozwiązanie wpadliśmy w nieoczekiwany sposób (np. wulkanizacja),
- odkrycie, którego użycie jest inne od początkowo zaplanowanego (np. notesy samoprzylepne typu post-it).
Pasteur i opracowanie szczepionki ochronnej
Jak powiedział kiedyś Ludwik Pasteur: „Przypadek w odkryciach naukowych uśmiecha się tylko do tych, którzy są na niego przygotowani”. Popularnie sądzi się, iż odkrycie szczepionki przeciw wściekliźnie przez Pasteura jest przykładem serendypii, tzn. że było przypadkowe i Pasteur miał sporo szczęścia. W 1879, Pasteur i jego współpracownicy odkryli, że wszczepienie starych kultur wścieklizny kurczakom, nie tylko nie powoduje ich śmierci, ale czyni je odpornymi na tę chorobę. Tak ponoć dokonano odkrycia szczepionki przeciw wściekliźnie. Taka wersja wydarzeń jest od pewnego czasu, i przez pewnych autorów, kwestionowana. Postulują oni świadomą i aktywną postawę Pasteura podczas dokonywania słynnego odkrycia. Inne znane wynalazki, które można łączyć z serendypią to m.in. kuchenki mikrofalowe lub słynne fulereny.
Serendypia i „open innovation”
Serendypia jest przejawem kreatywności, w której inspiracja przychodzi z zewnątrz. Otwarte podejście do innowacji zwiększa serendypię i poprzez to – wpływa zwrotnie na zwiększenie samych innowacji. Duże koncerny ze Stanów Zjednoczonych, a teraz już także z Europy, zaczęły z sukcesem wdrażać takie podejście. Firma Procter&Gamble, jeden z liderów w zakresie „open innovation”, rozwinęła program „Connect&Develop”, który umożliwia łączenie wewnętrznych badań grupy z nieoczekiwanymi okolicznościami stwarzanymi przez zewnętrzną ekipę ekspertów.
Zaloguj się Logowanie