Problemy z szerokim pasmem
Istnieje zagrożenie, iż środki unijne na zapewnienie odbiorcom końcowym oraz osobom zagrożonym wykluczeniem cyfrowym dostępu do szerokopasmowego Internetu, mogą nie zosać w pełni ani efektywnie wykorzystane – ostrzega UKE.
Urząd Komunikacji Elektronicznej przeprowadził analizę obecnego stanu wdrażania Działań Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka: 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu – eInclusion oraz 8.4 Zapewnienie dostępu do Internetu na etapie „ostatniej mili”. Raport na ten temat powstał na podstawie publicznie dostępnych danych na dzień 31 stycznia 2011 roku oraz wyników ankiety przeprowadzonej wśród beneficjentów.
Mamy do czynienia ze stosunkowo niskim poziomem wykorzystania środków dostępnych w ramach tych Działań – to pierwszy wniosek, płynący z dokumentu. Niski poziom wykorzystania tych środków jest niepokojący w szczególności w obliczu faktu, iż Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 jest obecnie na półmetku realizacji. Istnieje więc zagrożenie, iż dostępne środki mogą nie zostać w pełni ani efektywnie wykorzystane przez beneficjentów Działań – czytamy w raporcie.
Całkowity budżet Działania 8.3 wynosi 1 397 mln PLN, a Działania 8.4 – 200 mln EUR. W pierwszym z nich łączna wartość wnioskowanej w ramach czterech konkursów kwoty wsparcia, wyniosła po czterech naborach jedynie 30, 11% budżetu tego Działania. Natomiast w Działaniu 8.4 na dotychczasowe konkursy przeznaczono łącznie 55,81% budżetu Działania.
Sami zainteresowani mówią o problemach związanych z powolnym procesem kontraktowania środków, przede wszystkim w odniesieniu do Działania 8.4 PO IG. Opóźnienia w podpisywaniu umów o dofinansowanie wynikają najczęściej z trudności w pozyskiwaniu pozwoleń niezbędnych dla uruchomienia procesów inwestycyjnych, np. pozwolenie na budowę. Beneficjenci wskazują tez na problemy z pozyskiwaniem dokumentów potwierdzających finansowanie projektu (np. umów kredytowych) czy też utrudnień związanych z błędną identyfikacją „białych / szarych” plam wskazanych we wniosku o dofinansowanie. Opisują sytuacje, w których np. okazuje się, że na dany obszar inny wniosek otrzymał dofinansowanie, więc wniosek musi zostać zweryfikowany poprzez usunięcie „wątpliwego” obszaru. Tego rodzaju zawiłości wydłużają okres podpisywania umowy o dofinansowanie.
Z kolei w Działaniu 8.3 PO IG istotnym problemem sygnalizowanym przez beneficjentów jest pięcioletni okres trwałości, w czasie którego beneficjenci pomocy muszą utrzymać właściwe poziomy wskaźników – podkreślono w raporcie. W tak długim okresie sprzęt komputerowy staje się przestarzały a oprogramowanie niekompatybilne z najnowszymi trendami. Dodatkowo JST realizujące projekty mają problem z nadzorowaniem użytkowników końcowych i zapewnieniem, że nie pozbędą się oni przekazanych im komputerów przed upływem okresu trwałości.
Istotnym problemem jest też sposób definiowania „białych plam”. Beneficjenci wskazują na brak jednolitego podejścia w kwestii aktualizacji listy tych obszarów, co uniemożliwia im właściwe zaplanowanie projektów. Listy „białych i szarych plam” publikowane są przez Urzędy Marszałkowskie oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, można je również odnaleźć za pomocą stosownej wyszukiwarki UKE. Przedsiębiorcy jednak wyrażają wątpliwość co do wystarczalności prezentowanych danych dla faktycznego określenia dostępnego obszaru – informuje UKE w raporcie. Zdaniem autorów analizy, „istnieje ryzyko sytuacji, w której przedsiębiorca przekonany, że na zidentyfikowanym obszarze można uzyskać wsparcie na budowę odpowiedniej infrastruktury
zaczyna ponosić pewne koszty związane z przygotowaniem projektu, po czym przekonuje się, że konkretna „biała plama” jest już zajęta przez innego przedsiębiorcę, który aplikował o wsparcie w poprzedniej rundzie naboru wniosków, tyle że lista nie została w odpowiednim czasie zaktualizowana, a fakt zajęcia „białej plamy” nie został odnotowany”.
UKE wskazuje, że sytuację można poprawić m.in. poprzez zdywersyfikowanie obowiązków związanych z wdrażaniem Działań 8.3 i 8.4 PO IG. Zdaniem przedstawicieli urzędu, przekazanie części odpowiedzialności w ramach odrębnej umowy pomocy technicznej na szczebel wojewódzki lub do UKE lub innej jednostki mogłoby odciążyć Władzę Wdrażającą Programy Europejskie i tym samym usprawniłoby proces wdrażania Działań.
Inną inicjatywą, którą wskazują autorzy analizy jest uruchomienie cyklicznych warsztatów organizowanych w poszczególnych województwach.
Praktyczne spotkania, na których wnioskodawcom i beneficjentom wskazywano by na konkretnych przykładach, jak należy prawidłowo wnioskować o wsparcie oraz rozliczać dofinansowane projekty zredukowałoby istotnie ilość popełnianych błędów, co również mogłoby umożliwić szybsze i sprawniejsze wdrażanie Działań – czytamy w dokumencie.
Ponadto, konieczna jest weryfikacja zasad związanych z realizacją Działania 8.3 PO IG. Według UKE, należy wypracować rozwiązania, które pozostając w zgodzie z regulacjami prawnymi, przyczynią się do zmniejszenia obciążeń po stronie beneficjentów Działania, generowanych np. przez regułę pięcioletniego okresu trwałości, które zniechęcają Jednostki Samorządu Terytorialnego do podjęcia próby aplikowania o wsparcie.
Również zasady związane z realizacją Działania 8.4 wymagają zmiany. Należy rozważyć kwestię tzw. „blokowania” „białych plam” przez spółki, które nie mają szans na realizację wszystkich zgłoszonych przez siebie projektów (często kilkadziesiąt w jednym naborze wniosków). Jak wynika z raportu, należy też zweryfikować sposób rozstrzygania o przyznaniu dofinansowania w sytuacji, w której w jednym naborze złożone zostały wnioski na ten sam obszar. Należy również rozważyć możliwość stworzenia jednolitego, stale aktualizowanego narzędzia, które pozwoliłoby na odnajdywanie w jednym miejscu rzetelnej i szczegółowej informacji na temat niedostępnych w ramach Działania 8.4 PO IG obszarów.
Kolejne proponowane rozwiązanie to weryfikacja niezakontraktowanych dotychczas projektów w ramach Działania 8.4. Chodzi o te projekty, które zostały rekomendowane do wsparcia w pierwszych naborach (rok 2008 – pierwsza połowa 2009 r.). Weryfikacja powinna doprowadzić do ostatecznego zakontraktowania lub do uwolnienia zablokowanych środków publicznych oraz obszarów inwestycyjnych.
Zaloguj się Logowanie