Ochrona własności przemysłowej w Polsce
Obecnie w społeczeństwie informacyjnych bardziej cenione są dobra niematerialne, a więc również własność przemysłowa. W celu uchronienia przedsiębiorców przed nieuczciwą konkurencją i podrabianiem ich produktów, mogą oni uzyskać formalną ochronę przedmiotów własności przemysłowej.
System ochrony własności przemysłowej jest systemem międzynarodowym począwszy od Konwencji paryskiej z 1883 obowiązującej do dnia dzisiejszego, poprzez międzynarodowe umowy po krajowe przepisy prawne. Kwestie dotyczące własności przemysłowej w Polsce zostały uregulowane w Ustawie z dnia 30 czerwca 2000 roku – Prawo własności przemysłowej oraz Ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Ochrona własności przemysłowej odnosi się przede wszystkim do wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych i znaków towarowych. Prawa do nich przyznawane są zgodnie z przepisami własności przemysłowej przez Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.
Ochrona znaku towarowego
Znak towarowy to niepowtarzalny element produktu możliwy do przedstawienia w formie graficznej, który pozwala na odróżnienie go od podobnych produktów innych przedsiębiorstw dostępnych na rynku. Znakiem towarowym mogą być nazwy, frazy, slogan, symbol, logo, projekt, kształt produktu, kompozycja kolorystyczna, ornament, motyw czy melodia. Na poziomie międzynarodowym ochrona znaku towarowego regulowana jest poprzez Konwencje Paryską, Porozumienie TRIPS, Porozumienie i Protokół Madrycki, Porozumienie Nicejskie stanowiące międzynarodową klasyfikację towarów i usług oraz Porozumienie Wiedeńskie będące międzynarodową klasyfikacją elementów graficznych. Unia Europejska reguluje te kwestie poprzez Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (realizacja zasady swobodnego przepływu towarów i usług), Dyrektywę Rady (EWG) 2008/95 o harmonizacji przepisów prawnych Państw Członkowskich odnoszących się do znaków oraz Rozporządzenie Rady (WE) 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego.
Według Ustawy nie udziela się praw ochronnych na znaki, które nie mają dostatecznych znamion odróżniających (np. składają się wyłącznie z elementów służących do wskazania rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności), zawierają elementy będące symbolami o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, a których używanie mogłoby obrazić uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową, stanowią formę lub właściwość towaru lub opakowania niezbędną do uzyskania efektu technicznego lub zwiększa znaczenie wartości towaru oraz na znaki, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w praktykach handlowych. Z tych przesłanek wynika, że podstawą do odmowy udzielania ochrony jest sytuacja, gdy znak towarowy narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich, jest sprzeczny z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami i może wprowadzić odbiorców w błąd.
Specyficzną kwestią jest ochrona domeny internetowej. Tutaj stosuje się również przepisy dotyczące ochrony znaków towarowych, ale sprawy ochrony rozstrzygane są poprzez Sąd Polubowny ds. Domen Internetowych, a nie przez sądy powszechne tak jak w pozostałych przepadkach.
Ochrona wzorów przemysłowych
Według ustawy wzór przemysłowy to „nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych.”
Aby wzór przemysłowy mógł zostać zarejestrowany spełniać musi dwie przesłanki: nowość oraz indywidualny charakter. Pierwsza przesłanka oznacza, że przed datą zgłoszenia wzoru do rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony. Indywidualny charakter ma wzór, gdy wywołane na zorientowanym użytkowniku wrażenie różni się od wywołanego przez wcześniej udostępniony wzór.
Ochrona prawna wzoru przemysłowego w Polsce może maksymalnie trwać przez 25 lat (dzielone na pięć 5-letnich okresów ochronnych). Urząd Patentowy wydaje uprawnionemu dokument w postaci Świadectwa Rejestracji na Prawo z Rejestracji wzoru przemysłowego. Ochroną wzorów przemysłowych Wspólnoty (ang. registered Community design – RCD) zajmuje się Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego.
Ochrona wynalazków
Za wynalazek uznaje się całkowicie nowe rozwiązanie zagadnienia technicznego w skali światowej. Na wynalazek udzielane są patenty, ale tylko w przypadku spełnienia przez nich trzech przesłanek. Wynalazek musi być nowy (nie jest on częścią stanu techniki), posiadać poziom wynalazczy (nie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki dla znawcy) i nadawać się do przemysłowego zastosowania (może być wykorzystany w działalności przemysłowej).
Kwestie uzyskania patentu na wynalazki regulowane są, poza Ustawą – Prawo własności przemysłowej, przez Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych oraz Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie opłat. Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Ochrona wzorów użytkowych
Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczącym kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Na wzór użytkowy udzielane są prawa ochronne. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w celach zarobkowych i zawodowych na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Czas trwania prawa ochronnego wynosi dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym. Wzór użytkowy, podobnie jak wynalazek, musi spełniać przesłankę nowości światowej. Nie jest natomiast wymagane, aby charakteryzował się poziomem wynalazczym. Rozwiązanie będące przedmiotem wzoru użytkowego może być oczywiste dla specjalisty z danej dziedziny, ale niezbędne jest spełnienie kryterium użyteczności. Musi się także nadawać do powtarzalnego, przemysłowego stosowania.
Topografie układów scalonych
Według ustawy topografia układu scalonego to przestrzenne, wyrażone w dowolny sposób, rozplanowanie elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego. Układ scalony natomiast to jedno- lub wielowarstwowy wytwór przestrzenny utworzony z elementów z materiału półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę, ich wzajemnych połączeń przewodzących i obszarów izolujących, nierozdzielnie ze sobą sprzężonych, w celu spełniania funkcji elektronicznych. Na topografię udzielane jest prawo z rejestracji, o ile przed zgłoszeniem w Urzędzie Patentowym nie była ona wykorzystywana jawnie w celach handlowych przed ponad dwa lata, jak również jeżeli od jej dokonania i utrwalenia w dowolnej formie minęło 15 lat i nie była ona wykorzystywana w celach handlowych.
Zaloguj się Logowanie