Nagrody NOT za osiągnięcia w dziedzinie techniki
Cztery zespoły badawcze Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu otrzymają nagrody i wyróżnienia za wybitne osiągnięcia w dziedzinie techniki w dorocznym konkursie organizowanym przez Wrocławską Radę FSNT NOT. Ich wręczenie odbędzie w siedzibie NOT w środę 16 grudnia podczas zakończenia XXXV Wrocławskich Dni Nauki i Techniki.
Nagrodę I stopnia otrzyma zespół w składzie: prof. Bożena PATKOWSKA-SOKOŁA, dr Robert BODKOWSKI, dr Wiesława WALISIEWICZ-NIEDBALSKA i dr Stanisław TRONINA za opracowanie dodatku do pasz stosowanego w żywieniu zwierząt gospodarskich, mający na celu obniżenie ich otłuszczenia poprzez zredukowanie zawartości tłuszczu w tuszy oraz mięsie (opasy, tuczniki, jagnięta).
I. DODATEK DO PASZ OBNIŻAJĄCY OTŁUSZCZENIE TUSZ I MIĘSA. Istotą wynalazku jest dodatek paszowy, który oprócz znanych składników mineralnych lub naturalnych zawiera, w przeliczeniu na masę całkowitą, 15–25 proc. mieszaniny kwasów tłuszczowych, otrzymanej w procesie izomeryzacji oleju roślinnego lub mieszaniny olejów roślinnych, zawierającej bioaktywne sprzężone izomery kwasu linolowego oraz kwas linolowy i inne izomery tego kwasu. Pozostałość stanowią nieaktywne kwasy tłuszczowe nienasycone i nasycone. Dodatek paszowy wpływa również korzystnie na smak paszy i może być stosowany bezpośrednio w żywieniu zwierząt lub też jako dodatek do pasz, np. do mieszanek treściwych, kiszonek, korzystnie w ilości 6–9 g/szt. dziennie łącznej zawartości bioaktywnych izomerów kwasu linolowego. Opracowany dodatek paszowy z powodzeniem może być stosowany w praktyce we wszystkich gospodarstwach zajmujących się tuczem zarówno trzody chlewnej, jak i przeżuwaczy (bukaty, jagnięta, koźlęta). Ponieważ dodatek paszowy wpływa znacząco na obniżenie otłuszczenia zwierząt oraz zmniejszenie udziału tłuszczu w ich tkance mięśniowej, będą nim zainteresowane firmy eksportujące z Polski żywe zwierzęta oraz mięso, a także krajowe zakłady zajmujące się przetwórstwem mięsa (rzeźnie, zakłady masarskie). Rozwiązanie to otrzymało w kwietniu br. srebrny medal na 37. Międzynarodowej Wystawie Wynalazczości w Genewie.
Nagrodę II stopnia otrzyma zespół w składzie: prof. Tadeusz STEFANIAK, dr Paulina JAWOR i prof. Iwona KĄTNIK-PRASTOWSKA za opracowanie metody wykrywania haptoglobiny u bydła.
II. SPOSÓB WYKRYWANIA HAPTOGLOBINY U BYDŁA. Istotą wynalazku jest opracowanie testu pozwalającego na ocenę stanu bydła w dużych stadach bez konieczności korzystania z pomocy laboratoriów specja-listycznych (metoda wykrywania podwyższonego stężenia haptoglobiny u bydła testem immuno-enzymatycznym ELISA, w którym wykorzystuje się przeciwciała krzyżowo reagujące z haptoglobiną bydlęcą, pochodzące od zwierzęcia immunizowanego haptoglobiną ludzką). Szybkie określenie stanu zwierząt (wykonanie oznaczenia haptoglobiny w warunkach przeciętnej lecznicy weterynaryjnej trwa 30–40 minut) pozwala na wcześniejsze rozpoznanie i podjęcie czynności chroniących zdrowie stad bydła.
Korzystnie jest, gdy immunizowanym zwierzęciem jest koza, królik, owca, osioł, koń albo świnia. Korzystnie też jest, gdy przeciwciała uzyskane przeciw haptoglobinie ludzkiej znakuje się peroksydazą z chrzanu albo fosfatazą alkaliczną. Metoda może znaleźć zastosowanie w diagnostyce stanów zapalnych, monitorowaniu leczenia, co może ułatwić podejmowanie obiektywnych decyzji lekarzom weterynarii. W kontroli stanów zapalnych większych grup zwierząt – w monitorowaniu zdrowia stad. Może także służyć jako test uzupełniający urzędowe badanie przedubojowe bydła rzeźnego na terenie ubojni lub jeszcze w gospodarstwach, przed transportem zwierząt. Przy braku metod alternatywnych opracowany test umożliwia obiektywną, przybliżoną ocenę stanu zdrowia bydła. Może ułatwić rokowanie w stanach chorobowych, pozwala na kontrolowanie efektów leczenia zwierząt chorych, a także ocenę stanu zdrowia stada na podstawie badania grupy reprezentatywnej.
Nagrodę III stopnia otrzyma zespół w składzie: dr Tomasz BORUCZKOWSKI, dr Hanna BORUCZKOWSKA, dr Ewa TOMASZEWSKA-CIOSK i dr Wiolletta DROŻDŻ za opracowanie metody otrzymywania nośnika do unieruchamiania mikroorganizmów.{mospagebreak}III. NOŚNIK DO UNIERUCHOAMIANA MIKROORGANIZMÓW. W procesach biotechnologicznych znane jest stosowanie mikroorganizmów w stanie wolnym lub unieruchamianych na odpowiednich nośnikach. Najczęściej stosowano nośniki, takie jak: karagenian, agar, kwas pektynowy, szkło piankowe, celuloza, alginian wapnia, kulki glutenu. Stosowano również nieorganiczne nośniki, np. mineralny kissiris.
Istotą nagrodzonego wynalazku jest zastosowanie jako nośnika skrobi ziemniaczanej, kukurydzianej pszennej i tapioki nawilgoconej od 10 do 40 proc., którą poddaje się ekstruzji. Uzyskany nośnik można umieścić bezpośrednio w reaktorze fermentacyjnym lub wysuszyć w sterylnych warunkach i przechowywać w warunkach chłodniczych do późniejszego użycia. Jako unieruchamiane cząstki stosuje się kultury grzybów, bakterie albo wolne komórki organizmów wyższych.
Zaletą nośnika wytworzonego z czystej skrobi jest to, że jest on całkowicie biodegradowalny i nie-szkodliwy dla środowiska. Proces jego wytwarzania jest szybki, bardzo wydajny i tani.
Wynalazek może znaleźć zastosowanie w przemyśle biotechnologicznym. Ekstrudowana skrobia może być stosowana jako nośnik do unieruchamiania komórek drobnoustrojów w procesach fermentacyjnych, np. drożdży w przemyśle browarniczym i gorzelniczym. Istnieje również możliwość użycia nośnika z drobnoustrojami zdolnymi do kumulacji metali ciężkich jako złoża aktywnego do oczyszczania ścieków i innych odpadów. Nośnik można także zastosować do unieruchamiania drobnoustrojów wykorzystywanych w procesie bioremediacji, np. w rekultywacji gleb skażonych substancjami ropopochodnymi. Wytwarzanie nośnika skrobiowego do immobilizowania mikroorganizmów jest rozwiązaniem nowatorskim i staje się alternatywą dla tradycyjnych, wcześniej stosowanych droższych nośników.
Wyróżnienie otrzyma zespół w składzie: prof. Julian PALUCH i dr hab. Krzysztof PULIKOWSKI za opracowanie zmian w rozwiązaniach konstrukcyjnych w elementach stałych budowli piętrzących na rzekach.
IV. JAZ – ZMIANA ROZWIĄZAŃ KONSTRUKCYJNYCH W ELEMENTACH STAŁYCH BUDOWLI PIĘTRZĄCYCH NA RZEKACH. Istotą wynalazku jest konstrukcja jazu, polegająca na tym, że ma on w dolnej części progu, pod zamknięciem albo pod koroną przelewu stałego, co najmniej dwa otwory przepływowe, trwale oddzielone od siebie przegrodami. Korzystnie jest, gdy krawędzie przegród mają kształt opływowy.
Rozwiązanie to umożliwia przepływ wody przez otwory. Zmniejsza a nawet eliminuje przyczyny powstawania erozji wstecznej za jazem oraz odkładania się rumowiska i zamulania koryta rzeki przed nim. Ponadto, taka konstrukcja jazu umożliwia również przemieszczanie się organizmów stale żyjących w wodzie lub stale związanych ze środowiskiem wodnym, bez konieczności budowy przepławek dla ryb.
Zastosowanie jazu zmniejsza również koszty związane z pogłębianiem zamulanych koryt cieków wodnych przed budowlami oraz nakłady na zabezpieczanie podmywanej budowli poniżej stopnia wodnego. Umożliwia także częściową renaturyzację koryt cieków wodnych oraz zwiększa trwałość jazów. Rozwiązanie to zastosowano podczas badań opóźniaczy odpływu na terenie Nadleśnictwa Milicz do celów badawczych, ale jeszcze nie zostało wdrożone na szerszą skalę do praktyki inżynierskiej. (red)
Zaloguj się Logowanie