Matematyka w życiu społecznym
Niemiecki filozof, Immanuel Kant powiedział swego czasu, że „żaden kraj z ambicjami nie może być krajem analfabetów matematycznych.” Zapewne był to jeden z powodów, dla których 2008 rok w jego ojczyźnie został ogłoszony Rokiem Matematyki.
Idąc za przykładem naszych zachodnich sąsiadów, do matematyki próbują przekonać Polaków Centralna Komisja Egzaminacyjna inicjując kampanię dążącą do zmian postaw społecznych wobec tego przedmiotu.
Kampania CKE rozpoczęła się 15 lutego. Przed następne dwa miesiące telewizja TV4 będzie emitować filmy edukacyjne i spoty „MAT+MA – zobacz, jakie to proste”, w ramach których osobistości świata sztuki i nauki będą przekonywać ogół społeczeństwa, w tym maturzystów (od tego roku matematyka na maturze jest obowiązkowa) o istotności matematyki w życiu człowieka, starając się jednocześnie obalić stereotypy dotyczące tej nauki. Do projektu zostali zaangażowani między innymi Marta Sziłajtis-Obiegło, najmłodsza polska żeglarka czy dyrygent Łukasz Borowicz. Kampania jest sponsorowana w 85% z Unii Europejskiej w ramach Społecznego Funduszu Europejskiego, a całkowity jej koszt wyniesie 20 mln zł.
Projekt CKE może stanowić uzupełnienie programu „kierunki zamawiane” realizowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego mający na celu zwiększenie liczby studentów na deficytowych kierunkach technicznych, matematycznych czy przyrodniczych. Obalenie stereotypów dotyczących matematyki może wpłynąć na maturzystów, którzy skierują swoje zainteresowania w stronę owych specjalności deficytowych.
W szkole nie matematyka ma być nowoczesna, ale jej nauczanie
Filmy i spoty edukacyjne próbują przedstawić matematyką jako naukę nie tylko interesującą, ale przydatną w codziennym życiu. Powszechnie uważa się, że matematyka jest nauką trudną i tylko wybrani, szczególnie uzdolnieni uczniowie są w stanie ją opanować. Twierdzi się również, że matematyka jest przedmiotem nudnym, z którym wiąże się tylko rozwiązywanie abstrakcyjnych równań. W związku z tym ogół zagadnień przedstawionych w spotach został precyzyjnie wyselekcjonowany i powiązany z przykładem, który mógłby być zastosowany w codziennym życiu. Dlatego też siatka sześcianu czyli przedstawienie wielościanu na płaszczyźnie, jedno z podstawowych zagadnień geometrycznych, zostało zobrazowane na przykładzie historii z pająkiem i muchą w roli głównej. W prosty sposób dowiadujemy się jak wybrać najkrótszą drogę między przeciwległymi wierzchołkami sześcianu po jego powierzchni. I chociaż nie ma tu szczęśliwego zakończenia, bo pająk muchę zjada, my wzbogacamy się o podstawową wiedzę matematyczną. Co więcej, film staję się bodźcem to pogłębienia tej wiedzy.
Inny spot zaznajamia nas z potęgą liczby 2 z wykorzystaniem zwykłej kartki papieru. Ile razy można złożyć kartkę papieru? Jak gruba będzie kartka złożona 10 razy? Okazuje się, że łatwością każdy z nas jest w stanie odpowiedź na to pytanie.
Oglądając spoty, możemy się również przekonać jak trywialna może być logika. Zwłaszcza na przykładzie dotyczącym uczniów uczęszczających na zajęcia z języków obcych. Dojście do rozwiązania wydaje się naprawdę dziecinnie proste.
W matematyce nie ma drogi specjalnie dla królów
Kampania CKE nie jest jednak jedyną inicjatywą zachęcającą do zmiany opinii na temat „królowej nauk.” Bardzo dużą rolę w popularyzacji matematyki wśród uczniów odgrywa krakowskie środowisko matematyczne, a w szczególności Oddział Krakowski Polskiego Towarzystwa Matematycznego organizujący rozliczne konkursy i wykłady. Ostatnią inicjatywą organizowaną wraz z Wydziałem Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego jest cykl „matematycznych czwartków na UJ”. Jak twierdzi opiekun projektu, dr Jerzy Szczepański, wykładowca Instytutu Matematyki UJ „celem spotkań jest pokazanie piękna matematyki a zarazem jej użyteczności właściwie w każdej dziedzinie nauki.” A matematyka wykorzystywana jest zarówno w naukach przyrodniczych, fizycznych, chemicznych, jak i technicznych i inżynieryjnych. Pomysł na projekt zrodził się we wrześniu 2008 roku, kiedy Wydział został przeniesiony do nowej siedziby na terenie Kampusu 600-lecia Odnowienia UJ. Warunki lokalowe pozwoliły wtedy na zapraszanie młodzieży na spotkania odbywające się regularnie raz lub dwa razy w miesiącu.
Spotkania cieszą się sporym zainteresowaniem. Co miesiąc na czwartkowe spotkania przychodzi około 180-240 uczniów, którzy zwiedzają budynek Wydziału Matematyki i Informatyki UJ, a następnie wysłuchują wykładu jednego z pracowników Wydziału. Potem, młodzież może wziąć udział w quizie matematyczno-historycznym sprawdzającym wiedzy z zakresu historii matematyki i Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kwestia istotności matematyki została poruszona również na XIX Krajowej Konferencji Stowarzyszenia Nauczycieli Matematyki, która odbyła się w Gdańsku w dniach 12 – 15 lutego 2010 r. Sympozjum przebiegło pod hasłem „Z matematyką od przedszkola do matury” i zgromadziło blisko 600 nauczycieli z całego kraju. W programie znalazło się łącznie 112 warsztatów oraz wykładów. Uczestnicy projektu wzbogacili się o nową wiedzę dotyczącą możliwości organizowania zajęć z matematyki w szkołach. Ponadto, można było zapoznać się z alternatywnymi metodami przekazywania wiedzy matematycznej, na przykład przy pomocy matematycznego konkursy filmowego czy humory matematycznego.
Czy prowadzone w Polsce kampanie odniosą upragniony skutek przekonamy się niebawem. Najistotniejsze jest jednak to, że o matematyce się mówi. I to mówi w pozytywnym kontekście, co pozwala mieć nadzieję, że o tym przedmiocie będziemy myśleć jak wspomniany Immanuel Kant, Carl Friedrich Gauss czy Pitagoras.
Zaloguj się Logowanie