Licencje w działalności gospodarczej
W dzisiejszym świecie biznesu coraz bardziej cenione są dobra niematerialne, jako, że towarem staje się informacja, często cenniejsza od wszelkich dóbr materialnych. A skoro niematerialne dobra stały się tak istotne, regulowane są przez szereg praw, które pozwalają nimi rozporządzać. Przykładem tego jest umowa licencyjna.
Umowa licencyjna jest to umowa, na podstawie której twórca uprawnia licencjobiorcę do korzystania z utworu w określony sposób. W odróżnieniu od umów o przeniesienie praw autorskich poprzez umowy licencyjne autor nie wyzbywa się autorskich praw majątkowych, a jedynie upoważnia do korzystania z utworu na określonym polu eksploatacji. Krótko mówiąc, jedna strona umowy (zwana licencjodawcą) udziela licencjobiorcy upoważnienia (licencji właśnie) do korzystania z przysługujących licencjodawcy dóbr materialnych.
Przedmiotem umowy licencyjnej mogą być znaki towarowe, rozwiązania, know-how, utwory (w tym programy komputerowe), nowe odmiany roślin, wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, topografie układów scalonych. W zależności jakiego dobra niematerialnego dotyczą regulowane są w różnych ustawach. Prawo własności przemysłowej reguluje kwestie związane z wynalazkami, wzorami przemysłowymi, wzorami użytkowymi, topografiami układów scalonych, znakami towarowymi oraz know-how. W Prawie autorskim zawarte zostały przepisy dotyczące korzystania z utworów i artystycznych wykonań. Ustawa o ochronie prawnej odmian roślin reguluje korzystanie z nowych odmian roślin.
Rodzaje umów licencyjnych
Umowy licencyjne zgodnie ustawa o prawach autorskich dzieli się na umowy licencyjne wyłączne oraz niewyłączne. Te pierwsze odnoszą się do sytuacji, kiedy licencjobiorca ma wyłączne prawo do korzystania z utworu, a licencjodawca nie udzieli licencji innym podmiotom w tym zakresie. Niewyłączna umowa licencyjna będzie oznaczać zatem, że licencjodawca może udzielić licencji do korzystania z dobra niematerialnego kilku podmiotom. Dodatkowo w tym zakresie istnieje jeszcze jeden podział. Licencja wyłączna mocna uniemożliwia jej twórcy korzystanie z własnego utworu, a w przypadku licencji wyłącznej zwykłej licencjodawca ma taką możliwość.
Jednocześnie umowy licencyjne można podzielić na pełne i ograniczone, odpłatne i nieodpłatne oraz pasywne i aktywne. Ten pierwszy podział odnosi się do zakresu korzystania z danego dobra. Do pełnego zakresu korzystania uprawnia pełna licencja, a ograniczona zmniejsza ten zakres. Drugi podział oznacza, że istnieje obowiązek uiszczania opłaty za korzystanie z przedmiotu licencji. Ostatni podział charakteryzuje stosunek między licencjobiorcą a licencjodawcą. Ten ostatni może nie podejmować żadnych form współpracy w zależności od umowy.
Licencjobiorca może udzielić dalszej licencji czyli sublicencji. Jest to jednak możliwe tylko w przypadku uzyskania zgody osoby uprawnionej z patentu. Istnieje również tak zwana licencja przymusowa udzielenia przez Urząd Patentowy zezwolenia na stosowanie wynalazku przez podmiot gospodarczy, jeżeli jest to konieczne do usunięcia stanu zagrożenia państwa, a właściciel patentu nie godzi się na udzielenie licencji dobrowolnej. Licencja dorozumiana zakłada, że jeżeli umowa o wykonanie prac badawczych lub inna podobna umowa nie stanowi inaczej, domniemywa się, że wykonawca prac udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z wynalazków zawartych w przekazanych wynikach prac.
Licencja otwarta to szczególny przypadek licencji niewyłącznej i bezpośrednio zezwala na kopiowanie oraz modyfikowanie utworu (w przypadku programu komputerowego również na używanie) przez wszystkich, bez ograniczeń do poszczególnych osób (prawnych lub fizycznych), przy zachowaniu szczegółowych warunków wymaganych przez tę konkretną licencję. W przeciwieństwie do licencji o charakterze zamkniętym, która udzielana jest określonemu podmiotowi, licencja otwarta stanowi składaną przez dysponenta majątkowych praw autorskich deklarację gotowości udostępnienia na określonych warunkach utworu wszystkim.
Udzielanie licencji odbywa się w większości przypadków poprzez zawarcie umowy licencyjnej głównie poprzez przyjęcie oferty lub negocjacje. W przypadku umów licencyjnych stosuje się zasadę autonomii woli stron czyli inaczej mówiąc zasadę swobody umów. Według Kodeksu Cywilnego regulującego tę kwestię strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, o ile jego treść lub cel nie sprzeciwiają się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Na przepisach zawartych w Kodeksie Cywilnym strony odpowiadają również za niewykonanie lub nienależyte wykonanie przyjętych wobec siebie zobowiązań.
Zaloguj się Logowanie