Fundusze na samorządowe projekty edukacyjne, oświatowe i kulturalne
Dofinansowanie inwestycji infrastrukturalnych związanych z edukacją, oświatą i kulturą może wynieść nawet 90 proc. Głównym źródłem finansowania tych projektów realizowanych przez samorządy terytorialne są: regionalne programy operacyjne, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko oraz Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Środki na inwestycje, związane np. z edukacją, mogą pochodzić również ze źródeł krajowych.
Największym źródłem pozyskiwania przez samorządy dotacji są unijne programy operacyjne. O pieniądze na realizację projektów o wartości do kilku mln euro samorządy powinny się starać w ramach regionalnych programów operacyjnych (RPO). W ramach RPO pomoc można uzyskać na realizację projektu o znaczeniu lokalnym albo regionalnym. Jeżeli miasto albo gmina chce zrealizować projekt o znacznej wartości (często powyżej kilku mln zł), to pomoc można otrzymać z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IŚ) albo z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). Ten drugi program adresowany jest tylko do gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, zaś inwestycje można realizować na terenach wiejskich przez wszystkie szczeble samorządowe. Pomoc pozyskiwaną z programów operacyjnych zarządzanych centralnie, czyli programów krajowych, np. z PO IiS oraz z PROW, można otrzymać na realizację przedsięwzięcia ponadregionalnego, gdy ze zrealizowanej inwestycji będą korzystać mieszkańcy, z co najmniej dwóch regionów (województw).
Pomoc na realizację projektów inwestycyjnych i nieinwestycyjnych można otrzymać nie tylko ze źródeł unijnych. Na przykład Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej (EFRWP) stworzył dla gmin wiejskich, miejsko-wiejskich i powiatów linię kredytową. Kredyty są udzielane za pośrednictwem banków. Fundusz oferuje również dotacje. Kilka tzw. programów operacyjnych oferuje jednostkom samorządu terytorialnego także Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN). W ramach tych programów można otrzymać pomoc w formie dotacji na realizacje projektów kulturalnych.
W każdym województwie jest przewidziany priorytet adresowany do samorządów, które będą chciały zrealizować przedsięwzięcie z zakresu infrastruktury edukacyjnej. W niektórych regionalnych programach operacyjnych może ten priorytet nazywać się infrastruktura społeczna, lokalna infrastruktura społeczna albo społeczeństwo wiedzy lub inaczej. Projekt, aby otrzymał dofinansowanie, musi mieć elementy, które przyczynią się do wzrostu atrakcyjności regionu lub przynajmniej gminy albo powiatu. Wzmocniona ma być funkcja instytucji i placówek edukacyjnych w społeczności lokalnej i regionu. Dodatkowo autorzy projektu powinni zwrócić uwagę, by budowana bądź rozbudowywana placówka oświatowa przygotowała się do pełnienia kluczowej roli w procesie tworzenia konkurencyjnej gospodarki w regionie.
Wspierane będą także projekty inwestycyjne i nieinwestycyjne, np. prowadzenie dodatkowych zajęć lekcyjnych i kursów nauki przedsiębiorczości w ostatnich klasach gimnazjum i w szkołach ponadgimnazjalnych. Dotowane mają być wszystkie przedsięwzięcia, które przyczynią się do wzrostu poziomu wykształcenia mieszkańców, szczególnie na terenach wiejskich i w małych miastach. Chodzi o wyrównywanie startu zawodowego na wsi i w miastach. W zakresie rozwoju infrastruktury edukacyjnej przedszkoli w niektórych regionach, np. w Podlaskiem, na terenach wiejskich preferowane będą projekty wykorzystujące na przedszkola obiekty po likwidowanych szkołach. Wsparcie otrzymają także i inne projekty, budowy przedszkoli od podstaw lub poprzez adaptację innych budynków tam, gdzie jest duże skupisko dzieci w wieku przedszkolnym. Wsparcie infrastruktury edukacyjnej szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych polegać będzie na dotowaniu budowy, rozbudowy, remontów i modernizacji tych placówek. Wspierane finansowo będą projekty wyposażenia tych placówek edukacyjnych w sprzęt dydaktyczny i pomoce naukowe, w tym również w sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem i całą infrastrukturą informatyczną. Dofinansowanie otrzymają projekty budowy obiektów tzw. infrastruktury około edukacyjnej, czyli np. sal gimnastycznych, boisk, stołówek, basenów przyszkolnych, boisk oraz burs i internatów. Rozwój kultury w regionie
Często w poszczególnych RPO wspieranie przedsięwzięć inwestycyjnych z zakresu infrastruktury kultury jest połączone ze wsparciem infrastruktury turystycznej. Jest to jeden priorytet. Na przykład w Dolnośląskiem RPO nazywa się on – Wykorzystanie i promocja potencjału turystycznego i kulturalnego. W Lubelskiem jest to Rozwój i modernizacja infrastruktury kulturalnej i turystycznej, a w Pomorskiem – Turystyka i dziedzictwo kulturalne. Celem tego typu priorytetów jest poprawa m.in. stanu technicznego zabytków, obiektów kultury, budowa i rozbudowa ośrodków i placówek kulturalnych. Przedsięwzięcia te mają przede wszystkim wzmocnić konkurencyjność turystyczną i inwestycyjną regionu lub gminy. Wsparcie finansowe otrzymają projekty, których realizacja będzie polegać na pracach konserwatorskich, restauratorskich oraz na modernizacji zabytków wraz z otoczeniem. Można także prowadzić roboty budowlane, dzięki którym zabytki zostaną przystosowane do funkcji użytkowych, np. na potrzeby szkolne, oświatowe, domy lub ośrodki kultury, muzeum. Gmina może w ramach takich priorytetów kupić, np. zabytek od Agencji Nieruchomości Rolnych lub innego właściciela, i odrestaurować go oraz zmodernizować z przeznaczeniem na cele kulturalne, turystyczne albo oświatowe. Samorząd może także w ramach swoich uprawnień za unijne pieniądze kupić albo wybudować infrastrukturę noclegową i gastronomiczną oraz urządzenia rekreacyjne, które wraz z zabytkiem będą stanowiły atrakcję turystyczną regionu. Za unijne pieniądze można zbudować system monitorowania i zabezpieczenia zabytku oraz infrastruktury kulturalnej.
Dzięki pomocy z RPO można kupić albo zmodernizować wyposażenie służące do prowadzenia działalności kulturalnej w obiektach będących celem projektu. W odbudowywanych, odrestaurowanych zabytkach i innych obiektach kulturalnych można sfinansować przy wykorzystaniu dotacji roboty budowlane polegające na modernizacji infrastruktury technicznej i sanitarnej. W ramach tych samych priorytetów i działań można otrzymać dotacje na zagospodarowanie terenu, np. na budowę miejsc parkingowych albo restauracji, odnowę zespołu parkowego lub odnowę pomników przyrody położonych wokół m.in. pałaców lub zespołów dworskich. Za pieniądze unijne jednostki samorządowe mogą wybudować albo zmodernizować infrastrukturę kultury, w szczególności: sale koncertowe i wystawowe, amfiteatry, ośrodki kultury, kina i biblioteki publiczne. Tego typu inwestycje mają się przyczynić do aktywnego udziału obywateli w kulturze. Dotacje można otrzymać na modernizację lub zakup wyposażenia przeznaczonego do prowadzenia działalności kulturalnej. W ramach tego działania można zmodernizować albo wybudować infrastrukturę techniczną i sanitarną.
Do gmin wiejskich i miejsko-wiejskich jest adresowany PROW. Rozwojowi i rozbudowie infrastruktury edukacyjnej, oświatowej i kulturalnej służyć ma tzw. Oś Priorytetowa III – Jakość życia na obszarach wiejskich i zróżnicowanie gospodarki wiejskiej, w szczególności Działanie o nazwie – Odnowa i rozwój.wsi. Maksymalna wysokość pomocy na realizację projektów w jednej miejscowości do roku 2013 może wynieść 500 tys. zł. Dotacja nie może być niższa niż 25 tys. zł. We wszystkich przypadkach maksymalna wysokość pomocy nie może być większa niż 75 proc. kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. Pozostałe 25 proc. to udział własny beneficjenta. Udział ten nie musi mieć charakteru pieniężnego, może to być wartość handlowa działki inwestycyjnej, budynek albo praca urzędników i woluntariuszy. Pomoc finansowa będzie udzielana jednostkom samorządowym przy realizacji projektów na terenie miejscowości liczących nie więcej niż 5 tys. mieszkańców.
Dotacje będzie można otrzymać na przedsięwzięcia polegające m.in. na:
• budowie, przebudowie, remoncie lub wyposażeniu obiektów pełniących funkcje społeczno-kulturalne oraz rekreacyjne, np. wiejskich ośrodków kultury,
• budowie, przebudowie i modernizacji budynków służących propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury,.np. renowacji i odnowie pałacu albo historycznego pola bitwy,
• budowie, remoncie albo przebudowie infrastruktury związanej z rozwojem funkcji społeczno-kulturalnych,
• zakupie obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym budynków będących zabytkami z przeznaczeniem na cele publiczne, np. organizacja skansenu budownictwa wiejskiego,
• odnawianiu, eksponowaniu lub konserwacji lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami oraz miejsc pamięci,
• kultywowaniu tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów.{mospagebreak}
Na realizację projektów w ramach działania – Odnowa i rozwój wsi, przeznaczono ponad 589,5 mln euro. Planuje się udzielenie pomocy dla blisko 10 tys beneficjentów. Pomoc w ramach tego działania będzie udzielana, jeżeli konkretny projekt jest wpisany w plan odnowy miejscowości. Przedsięwzięcie nie może mieć charakteru komercyjnego. Natomiast w przypadku, gdy projekt realizowany będzie na nieruchomościach nienależących do samorządu, to musi on mieć prawo do dysponowania tymi nieruchomościami na wyznaczone w przedsięwzięciu cele, przez okres co najmniej siedmiu lat po realizacji projektu. Jeżeli o unijne pieniądze będzie się starać instytucja kulturalna, której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego, to musi ona mieć zgodę tej jednostki na realizację określonego przedsięwzięcia.
W ramach RPO nabór wniosków będzie odbywał się na zasadzie konkursów. Projekty, które otrzymają najwyższą punktację, otrzymają dofinansowanie. Trzeba jednak pamiętać, że potencjalny beneficjent nie powinien się zrażać pierwszym lub drugim niepowodzeniem. Projekt, który raz nie spodoba się komisji oceniającej i nie otrzyma dotacji, może być poprawiony, zmodyfikowany albo stworzony na nowo i może być przesłany ponownie do urzędu marszałkowskiego. Tam komisja oceniająca przyznać może dofinansowanie, po ponownym rozpatrzeniu poprawionego projektu.
Przy wyborze projektów do dofinansowania przez komisję oceniającą będzie brane pod uwagę to, czy projekt jest:
• zgodny ze strategią rozwoju edukacji konkretnego województwa,
• wpisany w konkretny priorytet (albo oś priorytetową) i działanie konkretnego RPO,
• niezbędny dla społeczności lokalnej,
• przyczyni się do wzrostu konkurencyjności regionu albo gminy.
To jeszcze nie wszystko. Przy wszystkich projektach, także tych, które nie mają żadnego związku z produkcją przemysłową, komisja oceniająca wniosek będzie badała, czy przedsięwzięcie nie będzie negatywnie wpływać na środowisko naturalne. Niezbędne jest przy tym studium wykonalności projektu, wraz z harmonogramem budowy i budżetem finansowym. Pomoc unijna z programów pomocowych 2008 – 2013 ma charakter refundacji. Tylko w niektórych przypadkach po zrealizowaniu jakiegoś etapu inwestycji będzie możliwe otrzymanie częściowej dotacji. To oznacza, że samorząd terytorialny, aby otrzymać pomoc finansową, najpierw będzie musiał zabezpieczyć środki, w ramach własnego budżetu, lub otrzymać kredyt, pożyczkę albo skorzystać z leasingu. Droższe przedsięwzięcia W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ) istnieje priorytet XI – Kultura i dziedzictwo kulturowe. Jego ogólny budżet wynosi 576,4 mln euro. Instytucją wdrażającą jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN). Samorządy gminne, powiatowe i wojewódzkie mogą otrzymać wsparcie z tego priorytetu na przedsięwzięcia o wyższej wartości kosztorysowej od kilku milionów złotych wzwyż.
Na przedsięwzięcia z dziedziny kultury przewidziano 2 proc. środków spośród blisko 28 mld euro, budżetu PO IiŚ. W priorytecie XI PO IiŚ przewidziano trzy Działania:
• 11.1 – Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego,
• 11.2 – Rozwój oraz poprawa stanu infrastruktury kultury,
• 11.3 – Rozwój infrastruktury szkolnictwa artystycznego.
We wszystkich działaniach pierwsze nabory wniosków wraz z projektami odbędą się w maju 2008 r. Pierwsze decyzje o dofinansowaniu zostaną ogłoszone przez MKiDN w styczniu 2009 r. Na stronach internetowych www.funduszestrukturalne. gov.pl opublikowane są już druki wniosków o dofinansowanie dla projektów infrastrukturalnych wraz z instrukcją ich wypełniania. Ochrona dziedzictwa W ramach Działania 11.1 – Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego PO IiŚ wspierane będą finansowo projekty z zakresu infrastruktury kultury przyczyniające się do ochrony dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ogólnopolskim. Pieniądze można więc otrzymać np. na: odnowę, rewitalizację i restaurację zabytkowych dzielnic miejskich, miejsc pamięci narodowej, pól bitew. Pomoc otrzymają przedsięwzięcia polegające na rozwoju cyfrowych zasobów związanych z zabytkami. Może to być np. projekt wirtualnego muzeum. Efektem realizacji projektów ma być w założeniu poprawa stanu zabytków (ruchomych i nieruchomości) o znaczeniu ogólnopolskim.
Projekty realizowane w ramach Działania 11.1 mają przyczynić się do powstawania miejsc pracy i wzrostu PKB oraz atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej regionu i miasta. Dzięki Działaniu 11.1 mogą być dofinansowane projekty polegające na:
• rewitalizacji, konserwacji, renowacji oraz adaptacji na cele kulturalne obiektów wpisanych do rejestru zabytków i zespołów tych obiektów wraz z ich otoczeniem, np. z parkiem,
• kupnie i remoncie trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej,
• konserwacji zabytkowych muzealiów, starodruków i innych zbiorów o wartości historycznej,
• zabezpieczeniu zabytków przed kradzieżą i zniszczeniem,
• rozwoju zasobów cyfrowych w dziedzinie kultury, w tym digitalizacji zabytkowych zasobów.
Na realizację projektów w ramach Działania Ochrona i zachowanie dziedzictwa narodowego przeznaczono do 2013 roku w ramach PO IiŚ 118,85 mln euro. Maksymalna kwota dofinansowania wynosi 85 proc. kosztów kosztorysowych inwestycji. Pozostałe 15 proc. to udział własny beneficjenta. Istnieje możliwość otrzymania zaliczki na poczet poniesionych w przyszłości kosztów przy realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego. Każdy wniosek o zaliczkę będzie rozpatrywany indywidualnie. Minimalna wartość projektu w tym przypadku wynosi 20 mln zł. Natomiast np. konserwację zabytków ruchomych, rozwój zasobów cyfrowych, zabezpieczeń budynków, tworzenie wirtualnych instytucji kultury minimalna wartość projektu to 4 mln zł. Pieniądze na rozwój W ramach Działania 11.2 – Rozwój oraz poprawa stanu infrastruktury kultury o znaczeniu ponadregionalnym, wspierane finansowo będą rozwój oraz poprawa stanu tzw. infrastruktury niezabytkowej. Może to być zakup wyposażenia do muzeum albo remont i przebudowa instalacji sanitarnej i zabezpieczającej w instytucjach kultury. Wsparcie jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymać także na przygotowanie dokumentacji.
Zaloguj się Logowanie