Dobry rok dla polskich archeologów
Mijający rok okazał się pasmem licznych odkryć dokonanych przez polskich archeologów. Spektakularnych znalezisk dokonano zarówno zarówno w Polsce, jak i za granicą, m.in. w Czarnogórze czy Egipcie. Odbyło się również szereg ważnych imprez promujących dokonania polskich archeologów i popularyzujących tę dziedzinę.
Najbardziej spektakularnym sukcesem Polaków zakończyły się tegoroczne wykopaliska w Risan w Czarnogórze, gdzie misja Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego odnalazła jeden z największych dotąd znanych skarbów antycznych w postaci dzbana wypełnionego monetami wykonanymi ze srebra i złota. Liczba monet wyniosła prawie 5 tys. Rangę odkrycia podnosi fakt, że po raz pierwszy zlokalizowano tak dużo monet różnych serii, wcześniej nieznanych numizmatykom i dotyczących nieznanego wcześniej króla iliryjskiego.
Poważne zmiany nastąpiły na archeologicznej mapie Polski – odkryto pierwsze znane szczątki człowieka neandertalskiego. Znalazł je dr Mikołaj Urbanowski w Jaskini Stajnia. Cofnięto zdecydowanie również datę pierwszego znanego pochówku na obecnych terenach Polski – badania w jednej z jaskiń w okolicy Krakowa (Jaskinia Borsuka) prowadzili dr Jarosław Wilczyński i dr hab. Piotr Wojtal z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk wraz z dr Anitą Szczepanek – antropologiem z Instytutu Zoologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Odkryty grób dziecka ma najpewniej 27,5 tys. lat.
Dalsze badania na znanych stanowiskach dowiodły, że nadal czekają nas niespodzianki, czego świadectwem są wyniki wykopalisk w Krzemionkach – starożytnej kopalni eksploatowanej od IV tysiąclecia p.n.e. Artur Jedynak i Kamil Kaptur znaleźli prahistoryczne narzędzia górnicze z kamienia, krzemienia i poroża, w tym kilofy o niespotykanych wcześniej formach.
Zaskoczeń dostarczyły też wykopaliska w obrębie jednej z najstarszych nekropolii egipskich w Sakkarze, gdzie Polacy prowadzą badania już od kilkunastu sezonów. Dopiero w ostatnim roku specjaliści pod okiem prof. Karola Myśliwca natknęli się na pozostałości po kamieniołomach, z których pozyskiwano wapień do wzniesienia najstarszej piramidy Egiptu wzniesionej dla faraona Dżesera. Natomiast misja polsko-słowacka działająca w Tell El-Retaba w Delcie Nilu niespodziewanie odkryła jedyną jak dotąd rozpoznaną na terenie Egiptu stajnie z III Okresu Przejściowego (1069-664 lat p.n.e.).
W 2010 roku zrealizowano, jak nigdy wcześniej, wiele szeroko zakrojonych projektów popularyzujących archeologię. Do największych należały: I Festiwal Filmów Archeologicznych Kraków 2010, konferencja popularnonaukowa „Przeszłość dla przyszłości. Najnowsze osiągnięcia Instytutu Archeologii i Etnologii PAN”, gdzie znani badacze zaprezentowali największe osiągnięcia Instytutu i projekt „Palmyra – Oaza Wyobraźni” promujący obecność polskich archeologów w Syrii od 50 lat.
W 2010 roku rozpoczął się także program „Czy leci z nami archeolog”, mający na celu promocję archeologii lotniczej. Również w tym roku padł pierwszy klaps w produkcji dokumentalnej w reżyserii Władysława Jurkowa na temat najsłynniejszego polskiego archeologa, twórcy polskiej szkoły archeologii śródziemnomorskiej, prof. Kazimierza Michałowskiego.
O popularności archeologii wśród polskich internautów świadczy sukces popularnonaukowego blogu „Archeowiesci.com” redaktora Wojciecha Pastuszki – jednego z laureatów konkursu „Popularyzator Nauki 2010″ organizowanego przez Serwis Nauka w Polsce PAP oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
W minionym roku nie zabrakło też kontrowersji. Zarówno środowisku archeologicznym i antropologicznym rozgorzała gorąca dyskusja na temat odkrycia we Fromborku domniemanych szczątków Mikołaja Kopernika. W wyniku powstały publikacje naukowe i popularnonaukowe (np. w magazynie „Archeologia Żywa”). Odbyło się też kilka konferencji naukowych, w tym „Tajemnica grobu Mikołaja Kopernika. Dialog ekspertów”, na których badacze próbowali przekonać się nawzajem do swoich racji. Mimo trwającej dyskusji badane szczątki uroczyście złożono, jako należące do Kopernika. w katedrze fromborskiej w maju br.
O tym, że polska archeologia przechodzi wyraźne przeobrażenia i sięga po nowe technologie świadczą dwie konferencje naukowe, która spotkały się z szerszym odzewem nawet poza środowiskiem naukowym: „Cyfrowa Przeszłość. Standardy digitalizacji dziedzictwa archeologicznego”, jaka odbyła się na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego (UKSW) w Warszawie oraz konferencja „Metody geofizyczne w archeologii polskiej” w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie. Było to pierwsze ogólnopolskie spotkanie poświęcone tej metodzie stosowanej do poznania pradziejów.
Zaloguj się Logowanie