Charyzmatyczny menedżer i jego rola w organizacji wspierającej kreatywność
Charyzma jest jednym z terminów, które trudno jest jednoznacznie zdefiniować, intuicyjnie jednak „wyczuwa się” w czym się ona przejawia. Jedna z najpopularniejszych definicji określa charyzmę jako: „Związek cech o charakterze interakcyjnym pomiędzy cechami osobowości, intelektem, moralnością i emocjonalnymi predyspozycjami”.
Zwraca uwagę powiązanie charyzmy z etycznością działania i wskazanie na działanie w imię konkretnych idei, wartości osoby charyzmatycznej. Śledząc historię, dzieje polityki i inne dziedziny życia można dostrzec, że niejednokrotnie prym wiodły jednostki wykazujące się wybitną umiejętnością „zaskarbiania sobie” innych, a niekoniecznie te, którym rządzić pozwalała pozycja społeczna, wykształcenie czy pełniona funkcja. Człowieka charyzmatycznego najłatwiej jest rozpoznać poprzez wpływ jaki wywiera on na innych. To zatem otaczający nas ludzie a nie my sami określają czy jesteśmy osobą charyzmatyczną. Siła charyzmy jest szczególnie widoczna w sytuacjach podniosłych, patetycznych, ważnych ale i trudnych dla narodu, danej społeczności czy konkretnej organizacji. Wtedy to pozwala na kształtowanie rzeczywistości według wizji przywódcy przy aprobacie i pełnym poparciu jego otoczenia. W odniesieniu do organizacji okres kryzysu, poważnych trudności zagrażających ciągłości istnienia organizacji może być momentem sprzyjającym ujawnieniu się charyzmy.
Czy warto być osobą charyzmatyczną?
Powszechnie znany przykład Lecha Wałęsy, elektryka, który z pewnością właśnie dzięki charyzmie został prezydentem, Matki Teresy z Kalkuty, laureatki Pokojowej Nagrody Nobla na której pogrzeb przybyli najważniejsi przywódcy państw potwierdza, że warto być osobą charyzmatyczną. W tym kontekście dyskusyjne jest zagadnienie nabywania charyzmy czy też stawania się człowiekiem charyzmatycznym. Niektórzy poddają w wątpliwość jakoby charyzmy można by się nauczyć czy też ją wyćwiczyć uznając, że jest ona wrodzoną cechą wyróżniającą tylko niektóre jednostki. Pojawia się także podejście wskazujące, że wrodzone cechy osobowości są niewystarczające dla rozwoju charyzmy, niezbędne jest także świadome i konsekwentne działanie ukierunkowane na inspirowanie i swoiste „zarażanie” innych własną wizją i imię wyznawanych wartości. Niezależnie od stanowiska zajętego w tym sporze należy podkreślić, że samodoskonalenie ukierunkowane na zdobywanie charyzmy rozumianej jako umiejętność inspirowania i motywowania innych z całą pewnością jest przedsięwzięciem opłacalnym. Jak bowiem powszechnie wiadomo „co dwie głowy to nie jedna” i posiadając umiejętność inspirowania innych ludzi łatwiej się działa i osiąga założone cele.
Charyzmatyczne przywództwo?
Pojęcie charyzmy jest trudno definiowalne i rozpatrywane w różnych kontekstach dlatego dla lepszego jego zrozumienia warto uszczegółowić rozważania do obszaru zarządzania. Pojęcie charyzmy jest bowiem nieodłącznie związane z terminem przywództwa. Współczesne organizacje różnią się od tradycyjnych w których zasadniczą funkcję odgrywał dyrektor bądź prezes znajdujący się na szczycie struktury organizacyjnej a pracownicy sumiennie realizowali jego „pomysł na biznes”. Obecnie życie zawodowe wybiega poza odtwórcze wykonywanie poleceń, dziś od podwładnych wymaga się inwencji, kreatywności oraz aktywnego uczestnictwa w zarządzaniu firmą. By wspomniana kreatywność mogła się rozwinąć należy zapewnić pracownikom odpowiednie warunki. Nie wchodząc w szczegółową analizę szeregu czynników wpływających na klimat sprzyjający kreatywności należy podkreślić znaczenie relacji z przełożonymi jako warunku koniecznego do zaistnienia potencjału twórczego u pracownika. Warto także zastanowić się czy charyzmatyczny menedżer sprzyja tworzeniu atmosfery wspierającej kreatywność. Wydaje się oczywiste, że jeżeli menedżer posiada określoną wizję i precyzyjnie komunikuje ją podwładnym wykazując przy tym dużą motywację i zaangażowanie to niewątpliwie ułatwi podwładnym zrozumienie zadania i poszukiwanie nowych, twórczych rozwiązań.
Niebagatelne znaczenie mają także zdolności interpersonalne przywódcy przejawiające się w łatwości nawiązywania bliskich, serdecznych kontaktów z pracownikami, umiejętności negocjowania, wykazywanie się empatią i zrozumieniem pozwalające w sposób najwłaściwszy dla konkretnej jednostki kształtować i rozwijać jej potencjał twórczy. Jak wskazują liczne badania osobowość charyzmatyczna wykazuje się jednocześnie skłonnością do dominacji, która może być dla niektórych jednostek czynnikiem hamującym rozwój kreatywności. Zindywidualizowane podejście do potrzeb konkretnego pracownika jakim powinien wykazywać się charyzmatyczny menedżer umożliwi zminimalizowanie zagrożeń związanych z próbą narzucenia własnej wizji sytuacji i ograniczających rozwój kreatywności grupy.
Władza jaką dysponuje charyzmatyczny menedżer opiera się na osobistym związku z pracownikami, czego efektem jest szacunek, lojalność i skłonność do poświęceń. Pomimo że nie został empirycznie potwierdzony wpływ jaki może mieć charyzmatyczny menedżer podejmując działania na rzecz wspierania kreatywności grupy to charyzma jako taka jest na pewno czynnikiem inspirującym do zmian sposobu myślenia i zachęcającym do podejmowania osobistego wysiłku na rzecz zwiększania kreatywności.
gosiaczek667
8 listopada 2011 at 14:30
Bardzo dobry artykuł, treściwy, napisany przystępnym, zrozumiałym językiem.