Bez opcji bankructwa
 |
W przeciwieństwie do firm samorządy, nie mogą korzystać z finansowych instrumentów pochodnych, w tym m.in. z opcji walutowych. Dzięki temu ograniczeniu nie mamy teraz problemu bankrutujących gmin dzielących los setek polskich firm, które padły ofiarą skomplikowanych umów opcji walutowych.
|
Kwestia zabezpieczania się przez samorządy opcjami walutowymi pojawiła się z chwilą wejścia Polski do Unii Europejskiej i uruchomieniem funduszy strukturalnych. Od 2004 r. wartość polskiej waluty względem euro stale się umacniała. W 2004 r. kurs euro, jaki przyjmowano przy wyliczeniach finansowych we wnioskach o dofinansowanie projektów wynosił 4,65 PLN. Rok później było to już 4,03 PLN. Apogeum nastąpiło w połowie 2008 r. kiedy to za euro płacono nawet poniżej 3,40 PLN.
Dla samorządów realizujących wówczas unijne projekty był to prawdziwy dramat gdyż wartość dofinansowania przyznawanego przez Komisję Europejską w euro po przeliczeniu na polską walutę wystarczała często na pokrycie tylko 70-80 proc. kosztów całego przedsięwzięcia. Różnicę samorządy musiały pokrywać z własnej kieszeni.
W tym czasie coraz głośniej zaczęto mówić o umożliwieniu samorządom zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym przy zobowiązaniach zaciąganych w walutach obcych poprzez stosowanie instrumentów pochodnych, w tym opcji i swapów walutowych.
Resort finansów uciął jednak dyskusję na ten temat interpretacją obowiązujących w tej materii przepisów.
Zdaniem resortu “ustawa o finansach publicznych nie zawiera przepisów zezwalających jst na dokonywanie tego typu transakcji”. Poniżej interpretacja MF z maja 2008 r.
Art. 9 pkt 3 ustawy przez pojęcie potrzeb pożyczkowych budżetu jednostki samorządu terytorialnego rozumie zapotrzebowanie na środki finansowe niezbędne do m.in. wykonywania innych operacji finansowych związanych z długiem jednostki samorządu terytorialnego.
Przepis ten ma charakter ogólny, o czym świadczy jego umieszczenie w ustawie o finansach publicznych w Dziale I rozdziale I – „Podstawowe definicje”. Nie zostały sprecyzowane w nim rodzaje operacji finansowych związanych z długiem jednostki samorządu terytorialnego. Tym samym brak jest wskazania instrumentarium, poprzez które jednostki mogłyby realizować operacje finansowe.
Z kolei w art. 168 ust. 2 powołanej ustawy wskazano enumeratywnie źródła finansowania deficytu. Wśród nich brak jest wskazania transakcji, które mogą być źródłem jego finansowania np. swapy odsetkowe.
Odwrotna sytuacja występuje w odniesieniu do Ministra Finansów. W art. 8 pkt 4 został zamieszczony analogiczny zapis jak w art. 9 pkt 3. Jednakże, w Dziale II ustawy doprecyzowano jakiego rodzaju operacje finansowe mogą być dokonywane przez Ministra Finansów reprezentującego Skarb Państwa.
W art. 71 pkt 3 ustawy o finansach publicznych upoważnia się Ministra Finansów do przeprowadzenia operacji związanych z finansowymi instrumentami pochodnymi, do których zaliczamy m.in. swapy walutowe czy też swapy odsetkowe.
Z kolei art. 72 ust. 3 stanowi, że zarządzanie aktywami finansowymi, obejmuje wykonywanie operacji i działań na rynkach finansowych w celu obniżenia ryzyka i kosztów obsługi długu Skarbu Państwa.
Również w art. 141 znajdują się zapisy wskazujące na możliwości dokonywania przez Ministra Finansów transakcji finansowych na instrumentach pochodnych.
Należy również zauważyć, że przepisy dające uprawnienie Ministrowi Finansów do przeprowadzania operacji związanych z finansowymi instrumentami pochodnymi dotyczą szeroko rozumianego zarządzania długiem Skarbu Państwa.
Dlatego też, w celu stworzenia podstawy prawnej dla dokonywania transakcji finansowych na instrumentach pochodnych dotyczących nie tylko długu, ale również aktywów Skarbu Państwa wprowadza się, od 2006 r., w ustawie budżetowej na dany rok upoważnienie dla Ministra Finansów do dokonywania przedmiotowych transakcji finansowych na instrumentach pochodnych, zmieniających strukturę przepływów.
Biorąc pod uwagę powyższe, należy podkreślić, iż w ustawie z dnia 30.6.2005 r. o finansach publicznych brak jest przepisów, które dawałyby wprost uprawnienie jednostkom samorządu terytorialnego do dokonywania operacji finansowych zabezpieczających ryzyko stopy procentowej, czy też ryzyko walutowe. (PAP/mp/)
Zaloguj się Logowanie