Apel Grupy Mędrców o „cyfrowy renesans”
Eksperci tworzący Grupę Mędrców, zajmującą się udostępnieniem europejskiego dziedzictwa kulturowego w internecie, zaapelowali o większy wysiłek na rzecz udostępnienia w sieci zasobów bibliotek, archiwów i muzeów państw członkowskich UE.
Na powstałym w 2008 roku portalu europeana.eu dostępnych jest obecnie ponad 15 mln książek, map, fotografii, materiałów filmowych, obrazów i fragmentów utworów muzycznych, które poddane zostały digitalizacji.
Sprawozdanie z prac ekspertów dotyczące digitalizacji europejskiego dziedzictwa kulturowego otrzymały w poniedziałek wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej odpowiedzialna za agendę cyfrową Neelie Kroes oraz komisarz odpowiedzialna za edukację i kulturę Androulla Vassiliou.
Dotychczas cyfryzacji poddano niewielki odsetek utworów przechowywanych przez instytucje kulturalne w Europie. By było ich więcej, należy włączyć sektor prywatny – rekomendują autorzy opublikowanego w poniedziałek raportu zamówionego przez Komisję Europejską.
Szacuje się, że digitalizacja wszystkich dzieł kosztowałaby prawie 100 mld euro. W raporcie niezależni eksperci zalecili wsparcie partnerstwa publiczno-prywatnego zawieranego w tym celu. Partnerstwa takie powinny się charakteryzować się przejrzystością, otwartością i równością wszystkich partnerów oraz zapewniać powszechny i ponadgraniczny dostęp do materiałów poddanych cyfryzacji. „Okres obowiązywania preferencyjnych warunków korzystania z materiału poddanego digitalizacji, przyznanych partnerowi prywatnemu, nie powinien przekraczać siedmiu lat” – rekomenduje raport.
Eksperci są zdania, że również państwa członkowskie powinny znacznie zwiększyć kwoty przeznaczane na cyfryzację, co przyczyni się do tworzenia nowych miejsc pracy i wzrostu gospodarczego. „Środki konieczne do zbudowania 100 km dróg wystarczyłyby na digitalizację 16 proc. wszystkich książek dostępnych w bibliotekach UE lub na digitalizację wszystkich utworów audio przechowywanych przez instytucje kulturalne państw członkowskich UE” – przekonują.
Kroes podziękowała autorom sprawozdania „za konstruktywne propozycje dotyczące sposobów zapoczątkowania w Europie ‚cyfrowego renesansu’”. „Udostępnienie kolekcji naszych muzeów i bibliotek w internecie jest nie tylko świadectwem bogatej historii i kultury Europy, ale może również przynieść nowe korzyści dla edukacji i innowacji oraz stworzyć nowe możliwości gospodarcze. Wysokiej jakości treści będą dostępne w internecie dla wielu następnych pokoleń” – podkreśliła Kroes.
Androulla Vassiliou zwróciła uwagę, że członkom Grupy Mędrców udało się uwzględnić zarówno interesy twórców, jak i wymogi związane ze stale ewoluującym środowiskiem cyfrowym. „Musimy znaleźć sposoby osiągnięcia podobnej równowagi we wszystkich dziedzinach, w których przemysł kreatywny napotyka na trudności związane z przechodzeniem w epokę cyfrową. Kultura i dziedzictwo kulturowe w epoce cyfrowej stwarzają europejskim gospodarkom i społeczeństwom szereg możliwości” – powiedziała komisarz.
W swoim sprawozdaniu eksperci podkreślili ponadto konieczność usprawnienia funkcjonowania europejskiej biblioteki cyfrowej Europeana. Przyjęto, że portal powinien zostać głównym punktem odniesienia dla europejskiego dziedzictwa kulturowego w internecie. Państwa członkowskie powinny zagwarantować tam dostępność do wszystkich materiałów poddanych cyfryzacji za publiczne pieniądze, a do 2016 roku – umieścić na tym portalu wszystkie arcydzieła będące własnością publiczną.
Zgodnie ze sprawozdaniem Grupy, „instytucje kulturalne, Komisja Europejska oraz państwa członkowskie powinny aktywnie promować portal Europeana na szeroką skalę”.
Dokument ten zakłada ponadto, że za cyfryzację i wykorzystanie utworów objętych prawami autorskimi, ale niebędące już w obiegu komercyjnym odpowiedzialne są przede wszystkim podmioty tych praw. Jednak w przypadku nie wywiązywania się z tego obowiązku, instytucje kulturalne powinny mieć możliwość poddania takiego materiału digitalizacji i udostępnienia go społeczeństwu, za co podmioty praw autorskich powinny otrzymać wynagrodzenie – proponują autorzy sprawozdania.
Teraz w unijnej bibliotece cyfrowej większość materiałów stanowią starsze utwory, niechronione już prawami autorskimi, stanowiące własność publiczną. Utworów chronionych umieszczono mniej z obawy przed potencjalnymi sprawami sądowymi – przyznaje KE. Raport apeluje też o jak najszybsze przyjęcie unijnych przepisów dotyczących tzw. utworów osieroconych (czyli tych, w przypadku których niemożliwe jest odnalezienie podmiotów praw autorskich).
W skład Grupy Mędrców wchodzą: przewodniczący zarządu i dyrektor firmy reklamowej i komunikacyjnej Publicis, Maurice Levy; dyrektor generalna Narodowej Biblioteki Niemiec i przewodnicząca Europeana Foundation, Elisabeth Niggemann oraz autor i stały sekretarz w belgijskiej Królewskiej Akademii Języka Francuskiego i Literatury Francuskiej, Jacques de Decker.
Zalecenia Grupy zostaną włączone do szerszej strategii Komisji stanowiącej część unijnej agendy cyfrowej.
Zaloguj się Logowanie