Home / UE / Czy polskie przedsiębiorstwa chronią swoje dobra intelektualne?

Czy polskie przedsiębiorstwa chronią swoje dobra intelektualne?

Autor: , 8 kwietnia 2009
Pozyskanie nowych patentów lub rejestrowanie wzorów jest bardzo istotne z punktu widzenia realizacji strategii rozwoju firmy. Takiego zdania jest większość firm innowacyjnych, wśród których na zlecenie PARP zostało przeprowadzone badanie planów i potrzeb w zakresie ochrony własności przemysłowej, w kontekście uruchomienia działania 5.4 PO IG Zarządzanie własnością intelektualną. Jednocześnie firmy te wskazały na istotne bariery dla samodzielnego uzyskania praw ochronnych. Jednak dla większości przedstawicieli sektora MSP zagadnienia ochrony własności przemysłowej stanowią marginalny problem i nie dostrzegają oni wagi, jaką stanowi uzyskanie praw ochronnych dla posiadanych dóbr intelektualnych.

Badanie prowadzone było wśród firm innowacyjnych, które prowadzą działalność badawczo-rozwojową i posiadają w swoich aktywach zarejestrowane wzory (przemysłowe, użytkowe) lub prawnie chronione wynalazki (patenty). Wykonane zostało w celu lepszego poznania potrzeb takich firm w związku z ogłoszeniem w 2009 roku przez PARP kolejnego konkursu dla przedsiębiorców na dofinansowanie kosztów ochrony własności przemysłowej
z programu Innowacyjna Gospodarka Zasadniczymi przesłankami dla przedsiębiorców do ubiegania się o ochronę posiadanej własności przemysłowej jest zapobieganie kopiowaniu lub imitowaniu produktów/usług, samodzielne wdrożenie nowego produktu/technologii oraz zdobywanie dostępu do nowych rynków.
 
Bariery w samodzielnym uzyskaniu praw ochronnych
Do barier, które utrudniają firmom już doświadczonym w tym obszarze ubieganie się
o ochronę własności przemysłowej w odczuciu przedsiębiorców należą:
- wysokie koszty finansowe związane z uzyskaniem praw ochronnych (72% wskazań);
- długotrwałość procesu uzyskiwania praw ochronnych (67%);
- niedostępność szkoleń w tym zakresie (39%);
skomplikowane procedury administracyjne związane z uzyskaniem praw ochronnych (38%);
- niedostępność bezpłatnego doradztwa w tym zakresie (36%);
- niepewna skuteczność ochrony (trudna egzekucja posiadanych praw) (31%).
 
Brak zainteresowania ochroną własności przemysłowej
Jednocześnie z przeprowadzonych badań wynika, że skala zainteresowania zagadnieniami dotyczącymi ochrony własności przemysłowej, w tym także możliwością uzyskania pomocy publicznej w tym zakresie (np. w ramach działania 5.4 PO IG) jest stosunkowo niewielka wśród firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Przyczyn tej sytuacji można upatrywać w tym, że:
- kwestie ochrony dóbr intelektualnych stanowią dla sektora MSP problem marginalny.
- przedsiębiorcy mają bardzo słabą wiedzę o zasadach, procedurach i korzyściach związanych z ochroną własności intelektualnej, szczególnie w porównaniu z innymi problemami, którym muszą stawić czoła.
 
Również rzecznicy patentowi, przedstawiciele firm szkoleniowych i otoczenia biznesu uważają, że ochrona własności przemysłowej dla małych i średnich przedsiębiorstw ma nadal znaczenie marginalne. Z doświadczeń respondentów wynika, iż przedsiębiorcy najczęściej borykają się z brakiem dofinansowania w postaci nowoczesnej maszyny lub technologii.
Ich zdaniem przedsiębiorstwa sektora MSP są w większości odtwórcze i nastawione raczej na technologie już sprawdzone niż na własną innowacyjność.{mospagebreak}Polska na tle innych krajów
Tymczasem we współczesnej gospodarce własność intelektualna stanowi jeden z filarów konkurencyjności przedsiębiorstw. Jej ochrona może prowadzić do uzyskania i utrzymania przewagi konkurencyjnej, zwłaszcza przez przedsiębiorstwa innowacyjne. Wyniki badania przeprowadzonego na zlecenie PARP odwołują się także do światowych tendencji. Polska na tle gospodarek innych krajów OECD w tym obszarze wypada zdecydowanie poniżej przeciętnej:
- Pod względem nakładów na działalność B+R, Polska nie tylko pozostaje daleko poza wiodącymi państwami UE (Szwecja, Finlandia, Dania, Niemcy, Austria), lecz także wyraźnie odstaje od średniej dla całej Unii Europejskiej. Jako konsekwencje tego można widzieć bardzo niski, a także znacząco niższy od średniej dla całej UE-27 poziom innowacyjności polskiej gospodarki.
- Widoczne jest wysokie uzależnienie procesów innowacyjnych w Polsce od partnerów zagranicznych. Spośród wniosków patentowych zgłaszanych do Europejskiego Urzędu Patentowego (EPO) przez podmioty polskie, istotny odsetek (ponad 40%) stanowią wynalazki będące własnością podmiotów niemających swojej siedziby w Polsce.
- Firmy innowacyjne, które prowadzą działalność badawczo-rozwojową i posiadają
w swoich aktywach zarejestrowane wzory (przemysłowe, użytkowe) lub prawnie chronione wynalazki (patenty), w Polsce stanowią zaledwie ok. 2% sektora MSP.
- Występujące w Polsce negatywne zjawisko – obniżenie uzależnienia nakładów na B+R
od wzrostu PKB – jest odwrotne niż zmiany obserwowane w dynamicznie rozwijających się w tym obszarze Chinach i Republice Korei.
- Od 2001 roku występuje tendencja rosnąca w liczbie uzyskiwanych przez podmioty krajowe praw ochronnych dla własności intelektualnej. Przy czym najwyraźniej rośnie liczba zarejestrowanych przez przedsiębiorców znaków towarowych. Nie można tego jednak traktować jako wskaźnika wzrostu innowacyjności polskich firm. Znaki towarowe są konsekwencją prowadzonych przez przedsiębiorców badań marketingowych, nie natomiast prac badawczo-rozwojowych, istotnych z punktu widzenia innowacyjności.
 
Działania PARP w zakresie popularyzacji ochrony własności przemysłowej
Wsparcie finansowe w obszarze ochrony własności przemysłowej, które oferuje PARP w ramach działania 5.4 programu Innowacyjna Gospodarka może przyczynić się do poprawy istniejącego stany rzeczy. Jednak razem z ofertą finansową, konieczne są intensywne działania informacyjne popularyzujące wiedzę w zakresie ochrony własności przemysłowej wśród przedsiębiorstw, większe zaangażowanie rzeczników patentowych jako partnerów przedsiębiorców w procesie ochrony własności przemysłowej oraz redukcja systemowych barier po stronie procesu uzyskiwania praw ochronnych (zwłaszcza długotrwałości procedury, niejednokrotnie przekraczającej żywotność przedmiotu ochrony).

Z przeprowadzonej ewaluacji wynika, że nie należy oczekiwać w wyniku wdrożenia działania 5.4 PO IG znaczącego wzrostu liczby zgłaszanych praw ochronnych na własność przemysłową – powiedział Jacek Pokorski nadzorujący w PARP realizację badania – Natomiast można przypuszczać, że działanie 5.4 PO IG, wdrażane w obecnej formule, ułatwi małym firmom rejestrację i ochronę prawną dóbr intelektualnych. PARP ma nadzieję, że działanie 5.4 PO IG może wpłynąć na wzrost zainteresowania sektora MSP problematyką ochrony własności intelektualnej, co przy obecnym niskim poziomie wiedzy w społeczeństwie na temat potrzeb, celów, zakresu i korzyści z ochrony własności intelektualnej, będzie już dużym osiągnięciem.

PARP zakłada, że działanie może również wspomóc innowacyjne przedsiębiorstwa w czasie obecnego spowolnienia gospodarczego i ułatwić im przetrwanie do okresu poprawy koniunktury. Ponadto działanie 5.4 może wpłynąć na zbudowanie trwałych więzi pomiędzy różnymi interesariuszami procesu tworzenia, analizowania i ochrony własności przemysłowej (rzecznicy patentowi, firmy doradcze, firmy szkoleniowe, instytucje otoczenia biznesu, świat nauki). – PARP

Słowa kluczowe

Zaloguj się Logowanie

Komentuj