Dobra wiadomość dla łososi
Europejska fauna i flora jest obecnie najlepiej chroniona w historii UE. Obszar europejskiej sieci terenów chronionych Natura 2000 powiększono właśnie o niemal 27 tys. km kw., z czego ponad połowa to obszary morskie.
Sieć obejmuje teraz prawie 18 proc. obszarów lądowych UE i ponad 130 tys. km kw. obszarów morskich. Najnowsze rozszerzenie sieci zawdzięczamy przede wszystkim Czechom, Danii, Francji, Hiszpanii i Polsce.
Sieć Natura 2000 stanowi zasadniczy element walki o zachowanie różnorodności biologicznej i zabezpieczenie funkcji ekosystemów w Europie.
- Chroniąc przyrodę, chronimy samych siebie – powiedział Janez Potočnik, unijny komisarz ds. środowiska. – Sieć Natura 2000 można przyrównać do polisy ubezpieczeniowej na życie, która zachowuje odporność przyrody i zapewnia zrównoważenie w naszych stosunkach ze światem przyrody, od którego jesteśmy zależni. Szczególnie cieszy mnie zwiększenie ochrony, z której skorzysta 17 500 km² naszych mórz.
Czym jest Natura 2000?
Natura 2000 to rozbudowana sieć obszarów ochrony przyrody, która powstała, aby zagwarantować przetrwanie najcenniejszych i zagrożonych gatunków i siedlisk w Europie. Sieć obejmuje około 26 tys. obszarów. Najnowsze jej rozszerzenie wzbogaciło ją o 739 nowych obszarów o powierzchni równej prawie 27 tys. kilometrów kwadratowych. Ponad połowa to obszary morskie (ponad 17 500 km²), głównie we Francji, w Danii i w Hiszpanii.
Nowe obszary morskie w regionie Atlantyku obejmują ujście Loary o powierzchni 680 km², w którym występują cenne rafy koralowe zimnych wód oraz piaszczyste wybrzeża. Obszar ten stanowi obszar dojrzewania młodych ryb oraz ważny obszar odpoczynku dla gatunków daleko migrujących, np. łososia atlantyckiego Salmo salar oraz alozy Alosa alosa. Również Dania dodała do sieci Natura 2000 duże obszary morskie, w tym Sydlige Nordsø, gdzie chroni się morświna Phocoena phocoena. Wkład Hiszpanii w sieć morską stanowi El Cachucho – rozległe wybrzeże i góra podwodna na Morzu Kantabryjskim przy północnym wybrzeżu Hiszpanii. Występuje tam wyjątkowa różnorodność życia morskiego, w tym szereg odkrytych niedawno ogromnych gąbek.
Powiększenie sieci zwiększy również ochronę wielu cennych siedlisk lądowych, począwszy od górskich lasów bukowych i bogatych w gatunki kwiatów łąk w Czechach, a skończywszy na wielkich jeziorach i mokradłach w Polsce. Te siedliska stanowią ważne schronienie dla wielu z najrzadszych i najbardziej zagrożonych gatunków w Europie, np. wydry Lutra lutra, żółwia błotnego Emys orbicularis oraz bardzo rzadkiego modraszka teleius Maculinea teleius.
Założeniem sieci Natura 2000 jest zapewnienie zgodności działań człowieka z potrzebami środowiska naturalnego. Na obszarach należących do sieci nadal można prowadzić taką działalność jak rolnictwo, turystyka, leśnictwo i rekreacja, jeżeli ma ona zrównoważony charakter i jest w harmonii ze środowiskiem naturalnym.
Państwa członkowskie wybierają swoje obszary sieci Natura 2000 w porozumieniu z Komisją, która następnie uznaje je oficjalnie za „tereny mające znaczenie dla Wspólnoty”. Procedura ta potwierdza formalny status obszarów oraz jest podstawą zobowiązania do ich ochrony. Państwa członkowskie mają od tego momentu sześć lat na wprowadzenie koniecznych środków zarządzania.
Nowe obszary chronione są bardzo zróżnicowane: obejmują zarówno bogate w kwiaty łąki, systemy jaskiń a nawet laguny. Dziewięć wyodrębnionych biogeograficznych regionów sieci odzwierciedla bogactwo UE pod względem bioróżnorodności.
Dlaczego sieć Natura 2000 jest tak ważna?
Różnorodność biologiczna – rozumiana jako ograniczony zasób, jakim jest różnorodność form życia na ziemi – jest w niebezpieczeństwie. W wyniku działalności człowieka gatunki giną na niespotykaną dotychczas skalę, co przynosi nieodwracalne skutki. Unia Europejska walczy z tym zjawiskiem i niedawno wyznaczyła nowy cel, który polega na powstrzymaniu procesu utraty różnorodności biologicznej w Europie do 2020 r., ochronie funkcji ekosystemów np. zapylania (oraz przywróceniu funkcji, które uległy pogorszeniu), a także na zwiększeniu wkładu UE w odwrócenie procesu utraty różnorodności biologicznej na świecie. Sieć Natura 2000 stanowi jedno z najważniejszych instrumentów w tym kontekście.
Jakie inne nowe obszary włączono do sieci Natura 2000?
Najnowsze rozszerzenie sieci dotyczy piętnastu państw członkowskich i powiększa liczbę „terenów mających znaczenie dla Wspólnoty” o 739 obszarów. Obejmuje to sześć regionów biogeograficznych – alpejski, atlantycki, borealny, kontynentalny, śródziemnomorski i panoński. Nowe obszary obejmują 459 nowych terenów w Polsce o powierzchni ogółem 8 900 km², w tym szereg ważnych jezior i dorzeczy wraz z równinami zalewowymi i lasami naturalnymi. Czechy dodały do sieci 229 obszarów, które zawierają ważne lasy bukowe i łąki z dzikimi kwiatami, stanowiące siedliska dla wielu gatunków fauny i flory.
Uwaga: poza nowymi obszarami zaktualizowane wykazy zawierają również drobne zmiany w istniejących obszarach, np. dostosowania powierzchni obszarów. Nie zmienia to ogólnej liczby obszarów, ale zmienia całkowitą powierzchnię obszaru objętego siecią.
Zaloguj się Logowanie